Rotterdam - Manhattan aan de Maas (2) | Column
Om een stad echt van binnenuit te leren kennen moet je een stad voelen, zien en proeven. Voor deze serie verhalen reis ik, De Reizende Rijsdijk, kriskras door Nederland om steden écht te leren kennen en geheimen aan de stad te ontfutselen. Ga met me mee!
Lunchen bij Café Ari
(7-11-2023) Zoals je in deel 1 hebt kunnen lezen hebben Erik en ik al veel van de stad gezien en ben ik al flink wat Rotterdamse termen rijker, maar na al het fietsen beginnen we inmiddels trek te krijgen in lunch. We gaan naar Café Ari op de hoek van de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg. Dit ligt naast de woning waar meer dan twintig jaar iemand woonde die net zo’n 24-karaats Rotterdammer was als mijn stadsgids: Jules Deelder! En zijn dochter heet Ari. En zo komen we bij het volgende stadsgeheim: is Café Ari vernoemd naar de dochter van Jules Deelder of vernoemde Deelder zijn dochter naar zijn stamkroeg? Het antwoord is: geen van beide. Ari Deelder was al twintig jaar voor de opening van het café geboren. De kroeg is simpelweg genoemd naar de vroeger meest voorkomende jongensnaam in Rotterdam: Arie. Zoals Den Haag Harrie had en Amsterdam Johnnie. Om het café een wat moderner imago te geven werd de naam veranderd in Ari, zonder e. Spannender is het verhaal niet. Op de poort tussen de woning en het café staat een gedicht van de vroegere nachtburgemeester van Rotterdam: ‘Rotown Magic.’ Alle liefde die Deelder had voor zijn stad zit erin. Aan de andere kant van het café, aan de kant van Nieuwe Binnenweg, staat een sculptuur van hem. Uiteraard in het zwart.
Spartaan in hart en ziel
Deelder was dan weliswaar zo Rotterdams als ‘kroten’ (rode bietjes), maar hij had niks met Feyenoord. Zijn hart klopte voor Sparta. Deelder was minstens zoveel Spartaan als Rotterdammer. Maar dat is geen stadsgeheim: Deelder toonde waar hij maar kon zijn liefde voor de Kasteelclub uit Spangen. Des te opvallender is het, dat er achter de bar een Feyenoord-shirt hangt dat is gesigneerd door de kampioenselectie uit 2017. Deelder zal er bij leven ongetwijfeld iets over hebben gezegd. De lunchkaart van Café Ari is als de Rotterdammer: no-nonsense en zonder poespas. We lunchen met een ouderwets lekker broodje bal die heerlijk in de jus drijft. Gewoon goed Rotterdams krachtvoer voor als we dadelijk verder fietsen.
Verkenning van DIG IT UP en het Rotterdamse verleden
Verderop op de Nieuwe Binnenweg, richting CS, stuiten we eigenlijk bij toeval op DIG IT UP, op nummer 13b. Het is, zoals het zichzelf op de website noemt, ‘een schatgraver van de Rotterdamse stadscultuur.’ Er is als wij er komen een expositie gaande van foto’s uit juni 1973 waarin alle straten in de Stadsdriehoek (het centrum) zijn gefotografeerd. Rotterdam begon zich weer op te richten en het motto luidde ‘Als Rotterdam nog eens wordt gebombardeerd hebben we in elk geval de foto’s nog!’ Op een Tv-scherm zie je videobeelden van het vooroorlogse Rotterdam. Een stad met oude volkswijken, net als Amsterdam. Ik vind het indrukwekkend. Bizar hoe het bombardement van 14 mei 1940 in amper een kwartier nagenoeg de hele binnenstad wegvaagde. Het stadhuis op de Coolsingel overleefde het bombardement wonderwel. Sommige tongen beweren dat de Duitsers het expres hadden laten staan om de administratie veilig te stellen, maar nuchtere Rotterdammers zeggen: ‘Zo goed konden die Duitsers toch ook niet mikken?’ Het lijkt inderdaad waarschijnlijker dat de oude arbeidershuisjes in het centrum veel kwetsbaarder waren dan de betonnen kolos, want vrijwel alles er omheen lag in de as. De schoorstenen van het stadhuis zijn nog wel steeds zwart geblakerd van de branden. Niet gereinigd, als stille getuigen van die rampzalige dag. Eigenlijk ook een stil monument. Tip voor de geïnteresseerden: erfgoed-lab DIG IT UP is gratis toegankelijk.
De volkse legende van Kaat Mossel
Vlakbij de Coolsingel bevindt zich de Doelstraat. Ook zo’n straat die volledig weg was gevaagd. En daar aan de Doelstraat bevond zich in 1725 het geboortehuis van Kaat Mossel, geboren als Catharina Mulder. De volkse vrouw werd Kaat Mossel genoemd omdat zij de mosselen keurde. Dat heb ik nooit geweten, ik kende slechts het gelijknamige restaurant waar ik inderdaad ooit heerlijke mosselen heb gegeten, maar ik kende de geschiedenis achter de persoon niet. Behalve dat Kaat waarschijnlijk erg goed was in mosselen keuren, verwierf zij ook faam als een volkse vrouw die zich vurig mengde in de strijd die toen gaande was tussen de Orangisten en de Patriotten. Kaat aan de kant van de Orangisten. Volgens de overlevering was Kaat niet op haar Rotterdamse muil gevallen en is ze daarom nog altijd een echt Rotterdams icoon. Op de Nieuwemarkt staat het standbeeld ‘De Maagd van Holland’. Veel Rotterdammers vereenzelvigen het beeld met Kaat Mossel, al is dat dus niet officieel.
Voetbal en gezelligheid in Café Postiljon
We vervolgen onze tocht nog even naar het Oude Noorden, zo’n mooi verborgen stukje Rotterdam waar Erik vlakbij woont. We bezoeken het muurtje waar Coen Moulijn zijn eerste ballen tegengaan schoot en daarna gaan we Feyenoord kijken in Café Postiljon, ook zo’n echte Rotterdamse kroeg. Ik krijg de volledige Rotterdam Experience vandaag. Na de wedstrijd fiets ik weer terug naar het station. De Rotterdamse delicatesse kapsalon laat ik vandaag even aan me voorbijgaan, maar die heb ik er vaak genoeg gegeten. Op de gehaktbal van Ari en de bittergarnituur van Postiljon red ik het nog wel terug naar huis. Laat ik de Rotterdamse dag afsluiten met de laatste vier regels van ‘Rotown Magic’, door J.A. Deelder:
”Rotterdam is geen illusie door de camera gewekt. Rotterdam is niet te filmen. Rotterdam is vééls te ècht.”
Heeft Rotterdam je geïnspireerd? Ontdek ons gehele scala aan teamuitjes en en bedrijfsfeesten in de havenstad.
klanten vertellen